Księżyc to ciało niebieskie, które krąży dookoła planet1. Jego istota od wieków fascynuje ludzkość, która nadała mu na przestrzeni lat wiele znaczeń i symboli. Zainteresowanie księżycem sięga już Czasów Starożytnych, wtedy to uznawano go i czczono jako Bóstwo. Przykładem jest Mezopotamia. Tam Księżyc uważano za bożka o imieniu Sin. Inne jego nazwy to: Nannar, Nanna, Zuen, albo po prostu cyfra 30, gdyż tyle jest dni w kalendarzu księżycowym. Bóg-Księżyc Sin przedstawiany był jako starzec z brodą, zazwyczaj siedzący na tronie z widocznym symbolem księżyca (ryc. Nr 1).
Sin byl ojcem Boga- Słońce- Szamasza oraz Bogini Miłości- Isztar. Wierzono, że wędrował on nocami po niebie, by każdego miesiąca zstępować na trzy dni do podziemi. W tym czasie na górze panowały kataklizmy, zło i smutek. Po jego powrocie następował porządek, pogoda i urodzaj. Za sprawą tego cyklu Bóg Sin uznawany był za opiekuna ładu, odpowiedzialnego za mierzenie czasu3. Dało to początek powstaniu kalendarza, który w wielu kulturach np. u starożytnych Majów czy Greków i Rzymian miał związek z poszczególnymi fazami księżyca, czyli nowiem- kiedy to jest on oświetlany w połowie przez słońce, oraz pełnią, która ma miejsce dwa razy w roku. W tym czasie księżyc przybiera barwę czerwoną.
Nie tylko starożytni wykorzystywali fazy księżyca do mierzenia czasu. Również Pismo Święte w Psalmie Chwała Boga Stworzyciela mówi: „Uczyniłeś księżyc, aby pory oznaczał”4, co pokazuje, że religie chrześcijańskie korzystały z tej właściwości księżyca. Chrześcijaństwo dodatkowo traktuje księżyc, jako symbol zwycięstwa, a religia katolicka ukazuje go, jako symbol kościoła. Księżyc lub półksiężyc pojawia się często w wizerunkach oraz figurkach Matki Bożej np. w wizerunku Matki Bożej Ostrobramskiej (ryc.nr 2), czy Matki Bożej Niepokalanej, zwanej „Immaculata” (ryc.nr 3). Matka Boża góruje nad księżycem, który symbolizuje kościół. Znajduje się pod jej stopami, co oznacza, ż jest ona jego matką. Księżycowi przypisywano silne konotacje z kościołem, ale również z naturą i człowiekiem.
Księżyc na przestrzeni wieków łączono z wodą, urodzajem, macierzyństwem a także nocą i melancholią7. Nic dziwnego, że jego motyw był często wykorzystywany w sztuce np. w malarstwie. O jego przedstawienie pokusiło się wielu wielkich artystów różnych epok np. mistrz pędzla epoki romantyzmu- Gaspar David Friedrich. Jego płótna słyną ze spokoju i pewnego rodzaju melancholii. Nie inaczej jest na obrazie „Dwaj mężczyźni kontemplujący księżyc”.
Obraz przedstawia dwóch mężczyzn pośród leśnej scenerii. Zdają się być oni przyjaciółmi, bowiem stoją blisko siebie, a mężczyzna po lewej stronie opiera się o ramię drugiego. Wygląda to tak, jakby był zmęczony, bądź zatroskany. Obaj bohaterowie patrzą na sierp księżyca, który oświetla swoim magicznym blaskiem okolicę. Klimat obrazu jest raczej posępny, konary drzew są krzywe, a gałęzie złowieszczo wykręcone. Widoczny jest również pień ściętego drzewa. Na trawie brak jest kwiatów, czy innych form życia. Przyroda jest jakby „martwa’ i tylko jeden element nadaje życie tej melancholijnej scenerii- jest nim jaśniejący półksiężyc. Jego funkcję w tym przedstawieniu można określić jako tego elementu, który nadaje światło, ale także nadzieję i ciepło. Można powiedzieć, że jest głównym bohaterem obrazu.
Autorzy tekstu:
Redakcja tekstu:
Klasa 2021. Twórca tej strony
Bibliografia
- 1.ksieżyć. sjp.pwn,pl. Published 2021. Accessed 2021. https://sjp.pwn.pl/szukaj/ksi%C4%99%C5%BCyc.html
- 2.Anton L. Sumeryjski bóg księżyca. Bóg księżyca Egipcjan. Nextews. Published 2021. Accessed 2021. http://nextews.com/c0e418b4/
- 3.Mity i Legendy. mityczne.pl. Published 2017. Accessed 2021. https://mityczne.pl/sin/
- 4.Księga Psalmów 104:19. biblia-online.pl. Published 2021. Accessed 2021. http://biblia-online.pl/Biblia/Warszawska/Ksiega-Psalmow/104/19%204
- 5.Immaculata w zbiorach Muzeum Wsi Radomskiej. muzeum-radom.pl. Published 2018. Accessed 2021. https://www.muzeum-radom.pl/gazeta-kufer/immaculata-w-zbiorach-muzeum-wsi-radomskiej/1374
- 6.16 listopada: Matka Boża Ostrobramska. franciszkanie.pl. Published 2020. Accessed 2021. https://www.franciszkanie.pl/artykuly/16-listopada-matka-boza-ostrobramska
- 7.Symbol Księżyca. symbole.pl. Published 2021. Accessed 2021. https://www.symbole.pl/symbol-ksiezyca/
- 8.Dwaj mężczyźni kontemplujący księżyc Caspar David Friedrich – reprodukcja. luelue.pl. Published 2021. Accessed 2021. https://www.luelue.pl/caspar-david-friedrich-dwaj-mezczyzni-kontemplujacy-ksiezyc.html